دستاوردهای کلیدی سفر پزشکیان به عمان

اهداف و دستاورد‌های سفر پزشکیان به عمان؛ گامی به سوی همگرایی منطقه‌ای

سفر رسمی دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، به سلطنت عمان در شرایطی انجام شد که منطقه غرب آسیا با چالش‌های امنیتی، اقتصادی و دیپلماتیک متعددی روبه‌رو است.

این سفر نه‌تنها به‌عنوان نقطه‌عطفی در روابط دوجانبه دو کشور ارزیابی می‌شود، بلکه نشان‌دهنده تحولی در راهبرد دیپلماتیک ایران برای تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و عبور از تنش‌های سیاسی است.

امضای ۱۸ سند همکاری، توافق‌های راهبردی بانکی، حمایت از آتش‌بس در غزه و قدردانی از نقش میانجی‌گرانه عمان در مذاکرات هسته‌ای، از جمله محور‌های کلیدی این سفر بودند که می‌توان آنها را در چارچوب سه هدف اصلی تحلیل کرد:

۱. نهادینه‌سازی روابط دوجانبه؛ عبور از همکاری‌های مقطعی

امضای ۱۸ یادداشت تفاهم در حوزه‌های اقتصادی، انرژی، معدن، بهداشت، دفاعی و فرهنگی نشان می‌دهد که تهران و مسقط به دنبال تبدیل روابط سنتی خود به یک شراکت ساختاریافته هستند.

این توافق‌ها، برخلاف گذشته که بیشتر نمادین یا محدود به حوزه‌های خاص بود، این بار با جزئیات اجرایی بیشتری همراه است.

برای مثال، رونمایی از تمبر مشترک فرهنگی نمادی از اشتراکات تمدنی دو کشور است، اما توافق در حوزه‌های حساس‌تری مانند همکاری‌های دفاعی و انرژی حاکی از اعتماد عمیق‌تر بین دو طرف است.

نکته قابل تأمل، تأکید بر همکاری‌های رسانه‌ای و آموزشی است که نشان می‌دهد دو کشور به دنبال تاثیرگذاری بلندمدت بر افکار عمومی و نخبگان یکدیگر هستند.

این رویکرد، می‌تواند پایه‌های همگرایی منطقه‌ای را فراتر از مناسبات رسمی تقویت کند.

۲. راهبرد مالی و بانکی

یکی از دستاورد‌های محوری این سفر، توافق بر سر ایجاد بانک مشترک ایران و عمان، صدور کارت‌های گردشگری مشترک و اختصاص بندر تجاری به ایران بود.

این اقدامات سه هدف کلیدی را دنبال می‌کند:

• کاهش وابستگی به سیستم بانکی بین‌المللی که تحت تأثیر تحریم‌های آمریکاست.
• تسهیل مبادلات ارزی به‌ویژه در شرایطی که ایران با محدودیت‌های سوئیفت روبه‌رو است.
• افزایش حجم تجارت دوجانبه که تاکنون به‌رغم روابط سیاسی خوب، از ظرفیت کامل خود استفاده نکرده است.

محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی، با اشاره به هماهنگی مالی دو کشور برای رشد پایدار اقتصادی، از این توافق‌ها به‌عنوان «بسترساز تحول در روابط تجاری» یاد کرد.

این گام، می‌تواند الگویی برای دیگر کشور‌های منطقه باشد که به دنبال همکاری با ایران خارج از چارچوب تحریم‌ها هستند.

۳. دیپلماسی صلح‌طلبانه؛ هماهنگی در بحران‌های منطقه‌ای

در بیانیه مشترک پایانی، دو کشور ضمن حمایت از آتش‌بس در غزه، بر نقش عمان در تسهیل مذاکرات هسته‌ای ایران تأکید کردند.

این موضع‌گیری چند پیام مهم دارد:

• تقویت تصویر صلح‌طلبانه ایران در منطقه، به‌ویژه پس از تنش‌های اخیر در خاورمیانه.
• قدردانی از میانجی‌گری عمان که در سال‌های اخیر به‌عنوان پل ارتباطی ایران با غرب عمل کرده است.
• تلاش برای کاهش تنش‌ها در یمن و سایر بحران‌های منطقه‌ای از طریق دیپلماسی چندجانبه.

اظهارات عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، درباره «مشورت با عمان در مورد مذاکرات با آمریکا» نیز نشان می‌دهد که تهران از مسقط به‌عنوان یک کانال غیرمستقیم برای پیشبرد گفت‌و‌گو‌های حساس استفاده می‌کند.

جمع‌بندی

سفر پزشکیان به عمان را باید در چارچوب راهبرد کلان ایران برای تنوع‌بخشی به روابط منطقه‌ای تحلیل کرد.

دستاورد‌های این سفر حاکی از آن است که دو کشور به دنبال تبدیل روابط سیاسی به همکاری‌های ملموس اقتصادی و امنیتی هستند.

در مجموع، این سفر نشان داد که ایران به دنبال بازتعریف نقش خود در منطقه از طریق دیپلماسی اقتصادی و ائتلاف‌سازی هوشمند است.