tanincenter.ir

بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار خود با جمعی از مدال آوران و افتخار آفرینان عرصه ورزشی و علمی حاوی نکات قابل توجهی است که نشان می‌دهد تا چگونه دشمنان در این مقطع زمانی سعی دارند تا سرپوشی برای شکست خود در هم آوردی اخیرشان با محور مقاومت بگذارند و سعی دارند تا با روایت گری وارونه از شکست و استیصال خود، بانگ پیروزی و ظفرمندی سر دهند. حکیم انقلاب اسلامی در بیانات خود درباره سفر اخیر رئیس‌جمهور آمریکا دونالد ترامپ به سرزمین‌های اشغالی با عنوان یاوه گویی های اخیر برخی‌ها واکنش نشان دادند و اشاره کردند که این سفر به راستی نمایش لودگی سیاسی یک سیاستمدار فرسوده بود. جایی که محور عبری غربی در مسیر افول تمدنی قرار گرفته و در حال دست و پا زدن بی ثمر هست.

در چارچوب رقابت بزرگ قدرت‌ها، سیاست خارجی آمریکا و چین در آمریکای لاتین بر پایه اقتصاد سیاسی استوار است. آمریکا با ابزارهای فشار اقتصادی و حمایت سیاسی، به دنبال حفظ هژمونی منطقه‌ای خود است، در حالی که چین از طریق سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی و تجاری، نفوذ نرم خود را گسترش می‌دهد. این رقابت در آرژانتین و ونزوئلا برجسته است، جایی که اقتصادهای بحران‌زده این کشورها به عنوان میدان‌های استراتژیک عمل می‌کنند.

آمریکا با "حمایت مطلق" و "مشارکت فعال" نقش مرکزی در جنایات جنگ غزه داشت. رژیم صهیونی با کشتار بی سابقه مردم فلسطین، افکارعمومی بین المللی و کشورهای مختلف از جمله؛ پایتخت های غربی و دانشگاه‌های معتبر جهانی به صحنه حمایت از انسانیت قیام کردند و هزینه راهبردی کاخ سفید را در استمرار جنگ نابرابر غزه افزایش دادند. ماجرای جالب اینجاست، رژیم صهیونی با حمایت امریکا در 1973 چند کشور عربی قدرتمند را در عرض 19 روز شکست داد و پیروزی خود را تثبیت و آن را تبدیل به دستاورد استراتژیک کردند اما حدود 750 روز با خیانت و کم کاری برخی از کشورهای عربی، با چند گروه مقاومت تحت محاصره شدید جنگیدند، اما پیروزی راهبردی کسب نکردند و به وضعیت اضطرار و درماندگی رسیدند و این مهم محصول مقاومت شگفت انگیز مردم قهرمان غزه است که آتش بس را رقم زد.

«رژیم اشغالگر قدس با تغذیه گروه های تروریستی در نوار غزه سعی دارد مردم فلسطین را به زعم خود به جان هم بیندازد و از این رهگذر، با استفاده از سیاست نخ نمای تفرقه بینداز و حکومت کن، حدی از مصونیت را برای خود ایجاد کند.»

در سال‌های اخیر، همکاری اقتصادی ایران و چین به موازات تشدید تحریم‌های آمریکا و متحدانش، شکل نوینی به خود گرفته است. این تحول نه تنها بر اقتصاد دو کشور، بلکه بر معادلات ژئوپلیتیک و ساختار نظم جهانی تأثیر گذاشته است. وال‌استریت ژورنال، بلومبرگ و اسراییل هیوم در گزارش‌های جداگانه به ابعاد مختلف این پدیده پرداخته‌اند.

طبق گزارش‌ها، امارات متحده عربی برای پیوستن به یک نیروی امنیتی چندملیتی در غزه آماده است، اما تحت چارچوب خلع سلاح حماس، اصلاحات عمیق در تشکیلات خودگردان فلسطین، تغییر ساختار رهبری و دعوت رسمی از ابوظبی برای مشارکت در بازسازی غزه. بنابراین، مشارکت سعودی و امارات در بازسازی غزه به سازوکارهای امنیتی پسا حماس، حمایت بین‌المللی (به‌ویژه از واشنگتن) و ساختار حکومتی جدید در غزه بستگی دارد. از دیدگاه ریاض و ابوظبی، وضعیت میدانی به اندازه کافی تغییر نکرده است. در حالی که حماس ضربات سنگینی را متحمل شده است، اما هنوز هم کنترل عملی تقریباً نیمی از نوار غزه را در دست دارد. اما قطر همچنان حامی حماس و ساختار رهبری آن است.

در پی حملات اخیر به تأسیسات هسته‌ای ایران، تحلیل‌های کارشناسی نشان می‌دهد که این اقدام پیامدهای متناقضی داشته است. از یک سو، پیشرفت فنی برنامه هسته‌ای ایران را مختل کرده و از سوی دیگر، ممکن است موجب تقویت جریان‌های طرفدار توسعه سلاح هسته‌ای در این کشور شده باشد. این نوشتار به بررسی دیدگاه مایکل آیزنشتات، کارشناس ارشد اندیشکده «واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک»، می‌پردازد.

در پی حملات اخیر به تأسیسات هسته‌ای ایران، تحلیل‌های کارشناسی نشان می‌دهد که این اقدام پیامدهای متناقضی داشته است. از یک سو، پیشرفت فنی برنامه هسته‌ای ایران را مختل کرده و از سوی دیگر، ممکن است موجب تقویت جریان‌های طرفدار توسعه سلاح هسته‌ای در این کشور شده باشد. این نوشتار به بررسی دیدگاه مایکل آیزنشتات، کارشناس ارشد اندیشکده «واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک»، می‌پردازد.

بیانات اخیر رهبر معظم انقلاب اسلامی را میتوان بیانه‌ای راهبردی، زمان‌شناسانه و هوشمندانه برای تعریف مرزهای غیرقابل مذاکره ایران در آستانه دور جدیدی از چالشهای بین‌المللی دانست. این مواضع متین و استوار سه محور اصلی را پوشش میدهد، رد هرگونه تحمیل تحت عنوان معامله، تأکید بر حق حاکمیتی ایران برای توسعه صلح‌آمیز فناوری هسته‌ای، و هشدار نسبت به تداوم مقاومت در برابر فشارها. موفقیت این استراتژی در گام بعدی به عزم ملی و نیز توانایی دستگاه دیپلماسی کشور برای مدیریت این پرونده پیچیده در عرصه بین‌المللی بستگی خواهد داشت.

امپریالیسم محصول یک تئوری توطئه نیست؛ بلکه یک حقیقت است، یک واقعیت محسوب می‏شود. انکار یا کوچک شمردن واقعیت امپریالیسم، مانع پیشرفت بشر می‌شود. در امپراتوری‌های گذشته نظیر روم، بیزانس و عثمانی، امپریالیسم خود را از طریق اشغال سرزمین‌های دیگر با زور اسلحه و سربازان و الحاق آنها به قلمرو امپراتوری نشان داد. پس از قرون وسطی، رژیم‌های سلطنتی در بریتانیا، اسپانیا، فرانسه، ایتالیا و پرتغال با ایجاد مستعمرات در قاره آمریکا، آفریقا و آسیا، از طریق زور اسلحه و سربازان و با همکاری همدستان منطقه‌ای خود، به امپریالیسم خود ادامه دادند.

درحالی که میانجیگران تلاش می‌کنند آتش‌بس بین حماس و رژیم صهیونیستی در غزه را برای مدت طولانی حفظ ‌کنند، مقامات تل‌آویو در دهمین روز این آتش‌بس بار دیگر توافقات را زیر پا گذاشته و حملات هوایی جدیدی را ‌علیه بخشهای مختلف غزه آغاز کردند.‌ رسانه‌های عبری روز یکشنبه گزارش دادند که در پی انفجار یک خودروی زرهی اسرائیل در رفح، دو نظامی ‌صهیونیست کشته و دو نفر دیگر زخمی شدند. همچنین بر اساس گزارشها درگیریهایی بین نیروهای حماس ‌ونظامیان اسرائیل رخ داده است. بر اساس گزارشها اصل ماجرا این بود که نیروهای امنیتی حماس قصد داشتند ‌با عناصر باند مزدور «یاسر ابوشباب» درگیر شوند که نظامیان ارتش صهیونیستی برای نجات عناصر این گروه ‌مداخله کرده و با مبارزان حماس درگیر شدند که طی آن در کمینی که مبارزان مقاومت گذاشته بودند، به اشتباه ‌شماری از نظامیان اشغالگر در منطقه رفح کشته و زخمی شدند. ‌

پایگاه هوایی بگرام، که زمانی نماد حضور بیست ساله آمریکا در افغانستان بود، اکنون در مرکز تحولات ژئوپلیتیکی منطقه قرار گرفته است. اعلام احتمالی بازگشت نیروهای آمریکایی به این تأسیسات استراتژیک، نه تنها افغانستان را که کل منطقه آسیای مرکزی و جنوبی را تحت تأثیر قرار خواهد داد. این تحول در شرایطی رخ می‌دهد که توازن قوا در منطقه در حال تغییر است و قدرت‌های بزرگ مانند چین و روسیه نفوذ خود را در افغانستان افزایش داده‌اند. برای ایران، که مرزهای شرقی خود را نسبتاً در معرض تهدید رها کرده، بازگشت آمریکا به بگرام می‌تواند چالش‌های امنیتی جدیدی ایجاد کند. همزمان، برای چین که افغانستان را حلقه‌ای حیاتی در ابتکار کمربند و راه (BRI) خود می‌داند، حضور نظامی آمریکا در این منطقه می‌تواند برنامه‌های اقتصادی و راهبردی پکن را با موانع جدی روبرو سازد. بدون شک تحلیل ابعاد مختلف بازگشت احتمالی آمریکا به بگرام و تأثیرات آن بر کشورهای منطقه، با تمرکز ویژه بر ایران و چین و ابتکار کمربند و راه امری ضروری و می‌تواند به فهم بهتر چشم انداز تهدیدات و فرصت‌های پیش روی کشورمان در منطقه آسیای میانه کمک شایانی نماید.

آمریکا سال‌هاست پروژه‌ی عادی‌سازی روابط رژیم صهیونیستی با جهان عرب را با ابزارهایی چون نشست‌های منطقه‌ای، پیمان‌های امنیتی و سازوکارهای اقتصادی پی می‌گیرد. اجلاس شرم‌الشیخ نیز امتداد همین مسیر بود؛ تلاشی برای القای وجود اجماع علیه محور مقاومت و نمایش انسجام میان کشورهای عربی و رژیم اشغالگر. این نمایش، بیش از آنکه دیپلماتیک باشد، نوعی «عملیات روانی» برای مشروعیت‌سازی حضور صهیونیسم سیاسی در ساختار امنیتی خاورمیانه محسوب می‌شود.

پس از جنگ دوازده‌روزه ایران با آمریکا و اسرائیل – که به عنوان نقطه عطفی در تشدید تنش‌های منطقه‌ای خاورمیانه عمل کرد – و فعال‌سازی فرآیند اسنپ‌بک تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران، همراه با تداوم بحران اوکراین، روابط روسیه و آمریکا وارد مرحله‌ای از نیازمندی متقابل استراتژیک شده است. این نیازمندی نه از سر دوستی ایدئولوژیک، بلکه بر پایه محاسبات واقع‌گرایانه قدرت‌محور و تعادل قوا شکل گرفته، جایی که هر دو قدرت برای مدیریت بحران‌های چندجانبه به یکدیگر وابسته‌اند.

آمریکا و رژیم صهیونیستی طی دو سال اخیر وارد معرکه سختی در منطقه شدند و کلیه ابزارهای نظامی و غیر نظامی را جهت تحقق اهدافی چون ایجاد نظم نوین منطقه ای، تضعیف محور مقاومت و پیشبرد پروژه عادی سازی به کار گرفتند. آخرین تلاش مربوط به ارائه طرح 20 بندی دونالد ترامپ بود که سعی کرد با ترسیم چهره ای صلح طلب، خود را منجی و قهرمان تحولات غرب آسیا به ویژه جنگ غزه نشان دهد و به دنبال آن راهبردهای مشترک خود با رژیم صهیونیستی را در منطقه دنبال کند. با این حال و به رغم ضربات سختی که بر پیکره مقاومت وارد ساختند، مقاومت به منزله یک گفتمان و فرهنگ در منطقه همچنان استوار و پابرجاست و با توجه به ظرفیت های شگرفی که دارد قادر به بر هم زدن اهداف و راهبردهای دشمن می باشد. حماس در غزه کاملا از بین نرفته و به رغم انعطاف و عقب نشینی تاکتیکی می تواند در فرصتی مناسب توفان دیگری برپا کند؛ خصوصا آنکه نوار غزه پس از دو سال جنگ تبدیل به توده ای از خشم و نفرت شده و قابلیت انفجار دارد. حزب الله لبنان به ترمیم کادر و زیرساخت های خود پرداخته و همچنان تهدید بزرگی علیه امنیت رژیم صهیونیستی محسوب می شود. انصارالله یمن نیز در جنگ غزه نشان داد در هوا و دریا قادر به تهدید و ضربه زدن به آمریکا و اسرائیل می باشد و همچنان از قابلیت و توانمندی های بالایی برخوردار است. حشدالشعبی عراق نیز در مقابل فشارهای داخلی و خارجی ایستاده و بالاخره جمهوری اسلامی ایران در جنگ 12 روزه نشان داد که قادر به بر هم زدن محاسبات دشمن و تغییر معادلات منطقه می باشد.

در تاریخ رؤسای جمهور آمریکا ترامپ تنها رئیس جمهوری است که همه چیز را از پشت عینک «اقتصادی» می‌بیند. دلیل آن هم کاملاً مشخص است؛ او تنها رئیس جمهوری است که از بخش املاک و بنگاه‌داری وارد کاخ سفید شده است. چنین خصوصیتی باعث شده است که ترامپ چه در دوره نخست ریاست جمهوری و چه در دوره کنونی ملی‌گرایی اقتصادی البته با شدت بیشتر و بدون ملاحظات سیاسی و امنیتی و داخلی در دستور کار قرار بگیرد. در این راستا و در ماه‌های اخیر، بازگشت دوباره ترامپ به کاخ سفید و اعمال موج بی‌سابقه‌ای از تعرفه‌های تجاری، نه تنها روابط اقتصادی بین‌الملل را دگرگون کرده، بلکه پرسش‌های مهمی را درباره آینده نظم مالی جهانی مطرح ساخته است. شعار "اول آمریکا" و سیاست‌های حمایت‌گرایانه تهاجمی، از جمله تعرفه پایه ۱۰ درصدی بر تمام واردات و تعرفه‌های متقابل تا سقف ۱۴۵ درصد بر کالاهای چینی، در ظاهر با هدف کاهش کسری تجاری عظیم آمریکا و احیای تولید داخلی دنبال می‌شود.

در شرایطی که تعطیلی دولت فدرال آمریکا به سومین هفته خود وارد شده، امواج یک جنبش اعتراضی بی‌سابقه سراسر این کشور را درنوردیده است. این اعتراضات که در بیش از ۲۵۰۰ شهر و شهرک در هر ۵۰ ایالت به وقوع پیوسته، نه تنها واکنشی به تعطیلی دولت، بلکه پاسخی مستقیم به استبداد و تمرکز قدرت در دستان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور این کشور توصیف می‌شود.

اعتراض‌ها و آشوب‌های اخیر در گرجستان، بار دیگر ذهن‌ها را به سمت «انقلاب‌های رنگی» یا «انقلاب‌های مخملی» برد. شاید برخی کارشناسان بگویند انقلاب‌های رنگی نفی‌کننده واقعیت فضای بسته سیاسی، دموکراسی و خواسته‌های مردم محل وقوع انقلاب است و به طور کلی آن را ذیل «نظریه‌های توطئه» قرار دهند؛ اما شواهد و استدلال‌ها نشان می‌دهد انقلاب‌های رنگی ابزار سیاسی و امنیتی غرب در مناطق ژئوپلیتیکی خاص، از جمله قفقاز است؛ ابزاری علیه بازیگرانی که جهت‌گیری سیاست خارجی آن‌ها از آمریکا و اروپا فاصله گرفته و به روسیه نزدیک شده است.

راهبرد مشترک واشنگتن و تل‌آویو اکنون بر چند ستون اصلی استوار است. نخست، انتقال صحنه نبرد از حوزه نظامی به عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و رسانه‌ای؛ دوم، بازتعریف واژه «صلح» به‌گونه‌ای که به‌جای عدالت، سازش را القا کند؛ و سوم، عادی‌سازی تدریجی حضور رژیم صهیونیستی در منطقه از مسیر منافع به ظاهر مشترک و همکاری‌های اقتصادی.

تحولات پس از عملیات طوفان الاقصی و تداوم بن‌بست نظامی و سیاسی در سرزمین‌های اشغالی، اسرائیل را در موقعیتی بی‌سابقه از ضعف و آشفتگی قرار داد. در حالی که نتانیاهو تلاش می‌کرد با ادامه‌ی بمباران‌ها بر نوار غزه، شکست راهبردی خود را پنهان کند، واقعیت‌های میدانی بر همه روشن شد: تل‌آویو نه توان نابودی مقاومت را داشت و نه می‌توانست هزینه‌های انسانی و بین‌المللی جنگ را تحمل کند. این وضعیت، زمینه را برای ورود مستقیم آمریکا فراهم کرد تا با طرح آتش‌بس و صلح موقت، متحد فرسوده‌ی خود را از فروپاشی نجات دهد. نجاتی که می‌تواند تا سال‌های سال، رژیم را در موقعیت منت آمریکا بودن قرار دهد. واشنگتن که نگران فرو رفتن بیشتر اسرائیل در باتلاق غزه و آسیب دیدن موقعیت راهبردی خود در منطقه بود، با استفاده از اهرم‌های دیپلماتیک و فشار بر بازیگران منطقه‌ای، زمینه‌ی برگزاری اجلاس شرم‌الشیخ را فراهم کرد. هدف اصلی این اجلاس نه صلح واقعی بلکه ایجاد یک تنفس مصنوعی برای رژیم صهیونیستی قلمداد می‌شود. آمریکا در این روند به‌خوبی توانست مانع از ادامه‌ی روند فرسایشی برای تل‌آویو شود و با تحمیل آتش‌بس، موازنه‌ی سیاسی را به نفع متحد خود بازسازی کند.